In veel onderwijs worden leerlingen en studenten voorbereid op het oplossen van netjes geconstrueerde puzzels en problemen. Veel situaties die mensen buiten het onderwijs tegenkomen hebben echter meer het karakter van een ‘moeras’. Het zijn complexe ongestructureerde situaties waar je alleen grip op kunt krijgen door de situatie vanuit verschillende kanten te benaderen en te bevragen. Hierdoor ontdek je welke bestaande kennis relevant is en welke nieuwe kennis nog moet worden ontwikkeld. Bovendien wordt zo duidelijk wat mogelijk en wenselijk is in een situatie. Veel docenten en onderwijshervormers vinden het belangrijk dat onderwijs leerlingen en studenten ook voorbereidt op moerassituaties. Toch gebeurt dit niet veel in de onderwijspraktijk. Vaak wordt dit toegeschreven aan ontbrekende kwaliteiten van docenten of leerlingen en studenten. In deze oratie wordt echter beargumenteerd dat vooral krachtig denkgereedschap ontbreekt. Eerst wordt denkgereedschap besproken en geïllustreerd waarmee leerlingen en studenten grip kunnen krijgen op moerassituaties. Daarna wordt nader ingegaan op aanvullend denkgereedschap waarmee docenten door kleine aanpassingen van hun bestaande onderwijs leerlingen en studenten kunnen voorbereiden op zowel puzzels, problemen als moerassen.